Pistonlu kompresör, kapalı bir hacim içerisine vakumladığı havayı öteleyerek sıkıştıran ve yüksek basınçlı bölüme iten makinelere denir. Pistonlu kompresörler, atmosferdeki havayı ya da çeşitli gazları, yüksek basınç altında sıkıştırarak depolar. Tankı içerisine hapsettiği havayı, kullanılmak üzere hazır bekletir. İhtiyaç anında ve uygulamayı gerçekleştirmeye yetecek miktarda yüksek basınçlı hava çıkışı sağlar. Pozitif deplasmanlı iş ekipmanları, sıkıştırma işlemi sırasında gazın veya havanın hacmini düşürüp basıncı artırarak çalışan sistemlerdir. Pistonlu kompresörler, pozitif deplasmanlı (yer değiştirmeli) hava kompresörleri sınıfında yer alır. Endüstriyel kompresörler arasında en eski olan ve en yaygın kullanılan hava kompresörü türüdür. Çeşitli sektörlerin uygulamalarındaki basınçlı hava ihtiyacını karşılamak için özel olarak tasarlanır.
Pistonlu Kompresör Çeşitleri Nelerdir?
Pistonlu kompresör çeşitleri; soğutma sistemlerine, piston hareket yönüne, pistonu/silindiri çevreleyen yağ faktörüne ve kademe/silindir sayısına göre gruplandırılabilir. Her bir modelin tasarımı, kullanım amacına ve alanına göre şekillenir. İhtiyaca uygun alternatifler sunan yüksek basınç üreticisi ekipmanlar, kullanıcılara beklentileri doğrultusunda seçim yapmayı kolaylaştırır.
Soğutma Sistemine Göre Pistonlu Kompresör Çeşitleri
Pistonlu kompresör soğutma sistemleri, yüksek güçle çalışan bu makinelerin aşırı ısınmasını önler. Basınçlı hava üreten cihazlar, su soğutmalı ve hava soğutmalı kompresör modelleri olarak ikiye ayrılır. Silindirin ve pistonun içerisindeki akışkan sıvıyla çalışan yağlı kompresörler hava soğutmalı, yağsız çalışan makineler ise su soğutmalı pistonlu kompresör teknolojisine sahiptir.
- Su soğutmalı pistonlu kompresör çeşitleri,
- Hava soğutmalı pistonlu kompresör çeşitleri.
Yağ Faktörüne Göre Pistonlu Kompresör Çeşitleri
Pistonun içerisinde ya da silindir etrafında yağ bulunan ve bulunmayan modeller vardır. Bu bakımdan pistonlu kompresörler yağlı ve yağsız olmak üzere ikiye ayrılır. Özellikle gıda endüstrisi, TV, tablet ve bilgisayar gibi hassas cihazların bakımı vb. sektörlerde yağsız pistonlu kompresör çeşitleri tercih edilir. Yağ faktörünün sorun teşkil etmediği işletmelerde ise yağlı kompresör kullanımı yaygındır.
- Yağ enjeksiyonlu pistonlu kompresör çeşitleri,
- Yağsız pistonlu kompresör çeşitleri.
Sıkıştırma (Kompresyon) Yönüne Göre Pistonlu Kompresör Çeşitleri
Pistonlu hava kompresörü hareketi, bir tür kompresyon yani havayı / gazı sıkıştırma işlemidir. Piston mekanizması yalnızca yukarı doğru hareket ediyorsa (emme yönünün tersine), tek (yönde) etkili kompresördür. Her iki yöne (aşağı / yukarı ya da sağa / sola) hareket ederek sıkıştırma gerçekleştiriyorsa çift (yönde) etkili kompresör çeşidi olarak adlandırılır.
- Tek (Yönde) etkili pistonlu kompresör çeşitleri,
- Çift (Yönde) etkili pistonlu kompresör çeşitleri.
Kademe Sayısına Pistonlu Kompresör Çeşitleri
Tek kademeli veya çok kademeli olabilen pistonlu kompresörler, aynı zamanda tek silindirli ya da çok silindirli olmak üzere farklı özelliklerde üretilir. Düşük miktarda yüksek hava basıncı elde etmek isteyenler için tek kademeli modeller uygunken daha yüksek basınç ihtiyaçları içinse çok kademeli pistonlu kompresör çeşitleri kullanılır.
- Tek kademeli (8-10 bar),
- Çift Kademeli (10-15 bar),
- Çok Kademeli (daha yüksek basınç İhtiyacı).
Tek kademeli pistonlu kompresör düşük basınç (135 PSI) ihtiyaçlarına uygundur. Büyük uygulamalar için endüstriyel sisteme sahip iki kademeli pistonlu kompresörler (ilk sıkıştırma 90 PSI – ikinci aşama 175 PSI sıkıştırma potansiyeli) idealdir. Çok kademeli pistonlu hava kompresörleri ise ağır hizmet (6000 PSI’ye ulaşan basınç) uygulamalarında kullanıma elverişlidir.
Pistonlu Kompresörler Nasıl Çalışır?
Pistonlu hava kompresörü, bir valf sisteminden ve iki valf diskinden meydana gelir. Pistonlu kompresör çalışma prensibi, genellikle ileri geri bir hareket düzenine sahiptir. Bu hareket bir pistonun, bir silindir içerisinde ileri/geri ya da aşağı/yukarı çalışması şeklinde gerçekleşir. Bazı mekanizmalar havayı sıkıştırırken yalnızca yukarı doğru, yani tek yöne öteleyerek sıkıştırır. Bazı teknolojiler ise aşağı / yukarı veya sağa / sola olacak şekilde hareket ederek sıkıştırma yapar. Piston silindir içerisinde hareket ederek sürekli yer değiştirir. Böylece tankın kapasitesine uygun miktarda havanın kompresyonu (sıkıştırma) gerçekleşir.
Pistonlu kompresör çalışma prensibi, kısaca aşağıdaki gibi açıklanabilir:
- Pistonun aşağıya inme ya da geriye doğru çekilme hareketi, havanın içeriye çekilmesini sağlar. Bu esnada küçük valf diski aşağıya ya da geriye doğru katlanarak havanın geçmesini sağlar.
- Piston yukarıya ya da ileriye doğru hareket etmesi sırasında ise büyük disk yukarıya veya ileriye doğru katlanarak kapanır. Vakumladığı havayı sıkıştırmak üzere son işleme gönderir.
- Hava akışı düşük basınçlı kısımdan yüksek basınçlı kısma doğru, piston düzeneği tarafından itilerek gerçekleşir.
- Silindirin içerisindeki basınç, pistonun hava emiş etkisiyle azalır. Hava emiş basıncı, giriş basıncı seviyesinin biraz altına düştüğünde, emiş valfleri açılır.
- Silindir içerisindeki hava basıncı ise pistonun sıkıştırma etkisine bağlı olarak yükselir. Hava çıkış basıncı, kompresörün çıkış basınç düzeyini biraz geçtiğinde de çıkış valfleri açılır.
Pistonlu Kompresörün Parçaları
Pistonlu kompresör tasarımı, farklı işlevsel özelliklere sahip çeşitli parçalardan meydana gelir. Makineyi oluşturan parçalar, ayrılmaz bir bütündür. Her biri arasında senkronize bir hareket söz konusudur. Bu parçalar yüksek basınçlı hava üretmek için geliştirilen iş ekipmanlarının performansını ve verimliliğini etkiler. Ayrıca pistonlu kompresör parçaları, cihazın fonksiyonelliği ve dayanıklılığı üzerinde de etkilidir. Bu sayede özel olarak geliştirilen her bir modelin amaca ve ihtiyaca uygun hizmet etmesi mümkün hale gelir.
Pistonlu kompresör parçaları şunlardır:
- Piston,
- Segmanlar,
- Silindir,
- Çapraz kafa,
- Biyel kolu,
- Krank mili,
- Emme ve basma valfleri.
Pistonlu Kompresör Nerelerde Kullanılır?
Pistonlu kompresör kullanım alanları oldukça geniştir. Küçük sanayi işletmelerinde yaygın biçimde tercih edilir. Orta ölçekli iş sahalarında, uzun süre ara vermeden kullanılabilen gelişmiş performanslı modelleri de vardır. Ayrıca hobi ve tamir gibi uygulamalar için dizayn edilen pistonlu kompresörler, atölyelerde ya da bireysel uygulamalarda gereksinim duyulan basınçlı havayı üretir.
Pistonlu kompresör kullanımı ile öne çıkan sektörler şunlardır:
- Klima ve soğutma sistemleri,
- Tıbbi uygulamalar,
- Elektrikli ve elektronik eşya servisleri,
- Oto lastik şişirme atölyeleri,
- Besin endüstrisi,
- Hususi ve ticari araç servisleri.
Pistonlu Hava Kompresörü Avantajları
Endüstriyel uygulama ihtiyaçlarınız için alternatif çözümler sunan pistonlu kompresör avantajları, oldukça fazladır. İşletmelerin yanı sıra küçük çaplı ve bireysel faaliyetlerde de kullanılan önemli bir iş makinesidir. İşletme ve kullanıcı açısından optimum fayda sağlayan modeller gerek kapasiteleri ve performansları gerekse verimlilikleri ve ebatları ile öne çıkar. Sahip oldukları gelişmiş donanım sayesinde çeşitli özellikler ortaya koyan pistonlu kompresörler işlevsellikleri ve uzun ömürlü ürün deneyimi sunmaları yönünden de öncelikli tercih sebebidir.
- Aralıklı ve uzun süreli iş yüklerine elverişli performanslarıyla üretkenliği artırarak, faaliyetlerin aksamasını engeller.
- Düşük elektrik tüketimi sayesinde enerji verimliliğini ön plana alır.
- Tasarım ve materyal kalitesi yüksek olduğu için pistonlu kompresör bakım gereksinimleri minimum seviyededir.
- Karmaşık olmayan çalışma sistemi, kontrol edilebilir bir mekanizma ortaya koyar.
- Hafif, orta ve ağır hizmet için tasarlanan modelleri, ihtiyaca uygun ürünün belirlenmesini sağlar.
- Karmaşık olmayan çalışma sistemleri, pratik kullanım imkanı sunar.
- Taşınabilir yapıları sayesinde kolayca hareket ettirilebilir ve hareket özgürlüğü sağlar.
- Çevre ve kullanıcı dostu yapısıyla hem insanı hem de doğayı korur.
- Düşük satın alma maliyeti ile bütçe dostudur.
Kalite, performans ve verimlilik unsurlarını bir araya getiren üstün teknolojili pistonlu kompresör modellerini tercih ederek, uzun ömürlü kullanım beklentilerini avantaja dönüştürebilirsiniz.